ZUS od bonów żywieniowych, od kanapek już nie – wyrok Sądu Najwyższego (sygn. akt I UK 205/15)

Dnia 24 września 2015 r. Sąd Najwyższy wydał wyrok istotny z punktu widzenia pracodawców dotyczący oskładkowania świadczeń przyznawanych pracownikom poza wynagrodzeniem. Świadczeniem tym miały być bony żywieniowe, za które pracownicy mogliby nabyć produkty potrzebne do przygotowania posiłku. Sąd Najwyższy orzekł, że od takich bonów należy odprowadzić składki ZUS. Natomiast jeśli pracownicy otrzymają już przygotowane danie np. kanapkę gotową do spożycia, wówczas takie świadczenia korzystają ze zwolnienia od obowiązku płacenia składek na ubezpieczenia społeczne.

Wątpliwości powstały po złożeniu przez Spółkę wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Spółka planowała wydawać swoim pracownikom bony żywieniowe w kwocie do 190 zł miesięcznie, które uprawniałyby do nabycia posiłków w postaci produktów spożywczych i usług gastronomicznych. Bony miałyby być realizowane we wskazanych punktach m.in. w lokalach gastronomicznych i sklepach spożywczych.

Osią, wokół której koncentrowały się rozważania, był przepis § 2 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 ze zm., dalej jako rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej).

Sąd Najwyższy wskazał, że „bony (talony lub kupony) żywnościowe (żywieniowe) uprawniające do nabycia posiłków lub artykułów spożywczych w zakładach zbiorowego żywienia lub sieciach (placówkach) handlowych, które nie zostały wydane przez pracodawcę na podstawie przepisów prawa pracy lub postanowień układu zbiorowego pracy (art. 86 § 2 k. p.), nie podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia emerytalne i rentowe w rozumieniu § 2 pkt 11 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r.”. Zdaniem Sądu Najwyższego nie podlega oskładkowaniu „wyłącznie wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikowi do spożycia, które znajdują się w stanie nadającym się do tego celu (spożycia) w miejscu i czasie pracy u zainteresowanego pracodawcy”. Takich wymogów nie spełniają natomiast bony żywieniowe realizowane w celu nabycia różnych produktów spożywczych w określnych punktach. Ponadto Sąd Najwyższy zauważył, że choć nie istnieje legalna definicja pojęcia „posiłek”, to nie ulega wątpliwości, iż „posiłku” nie można utożsamiać z produktem spożywczym, którym jest też np. mąka i makaron, a które nie nadają się do bezpośredniego spożycia.

W związku z powyższym, aby świadczenia przyznawane pracownikom podlegały wyłączeniu z podstawy wymiaru składek, ważne jest, żeby bony udostępniane pracownikom uprawniały ich do otrzymania posiłku w postaci gotowej do spożycia, a nie tylko nabywania produktów, które dopiero mają służyć jego przygotowaniu. Należy mieć również na uwadze, że wszelkie zwolnienia z zaliczania do podstawy wymiaru składek są wyjątkiem, nie można więc przy ich stosowaniu posługiwać się wykładnią rozszerzającą.

Przygotowała
Agnieszka Bonikowska
Konsultant

Nadzór merytoryczny
Anna Michalak
doradca podatkowy
nr wpisu 12380