PRAWO UE – Rezydencja podatkowa – czyli gdzie zapłacę podatek? cz. 1

W dzisiejszych czasach coraz więcej osób podejmuje działalność zarobkową za granicą. Bez względu na to, gdzie praca będzie wykonywana, zawsze uzyskiwane z niej dochody będą podlegały opodatkowaniu. Wobec tego należy odpowiedzieć na fundamentalne pytanie, w którym państwie należy odprowadzić podatek?

Aby na nie odpowiedzieć poprawnie, trzeba poprawnie ustalić rezydencję podatkową. Rezydencja podatkowa jest jednym z najważniejszych pojęć współczesnych systemów podatkowych. Przesądza ona bowiem o tym, kto i w jakim zakresie podlega opodatkowaniu w danym państwie. Ze względu na tak kluczowe znaczenie zagadnienie to jest przedmiotem zainteresowania i regulacji nie tylko wewnętrznych systemów prawnych państw, ale również międzynarodowego prawa podatkowego.

Z pojęciem rezydencji podatkowej wiąże się pojęcie nieograniczonego obowiązku podatkowego, które z kolei oznacza konieczność opodatkowania całości osiąganych dochodów w konkretnym kraju, bez względu na miejsce ich uzyskania, chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a danym państwem reguluje tę kwestię inaczej.

W polskim prawie podatkowym rezydencja podatkowa, czyli miejsce zamieszkania dla celów podatkowych, została uregulowana w art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350). Zgodnie z nim nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli od całości dochodów, bez względu na miejsce źródła ich otrzymywania, podlegają osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

A jak rezydencję podatkową określają przepisy niemieckie? Bardzo podobnie, ponieważ jak wspomniano wyżej, jest to obszar należący do zainteresowania i harmonizowania regulacji prawa europejskiego.

Niemieckie prawo podatkowe stoi na gruncie zasady miejsca zamieszkania i zasady dochodów światowych. Zatem w Niemczech nieograniczonym obowiązkiem podatkowym będzie objęta osoba, która ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu na terenie Niemiec i to od wszystkich dochodów osiągniętych na całym świecie. Natomiast osoby, które nie mają w Niemczech miejsca zamieszkania ani zwykłego pobytu, podlegają obowiązkowi podatkowemu na podstawie zasady źródła dochodów i zasady terytorialności.

Zgodnie z powyższym, osoba podlegająca nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu będzie podatnikiem w Niemczech od wszystkich swoich dochodów, także zagranicznych. Może to rodzić niebezpieczeństwo podwójnego opodatkowania jednych dochodów tej samej osoby, którego to podwójnego opodatkowania należy unikać. W tym celu stosowane są dwie podstawowe metody:

metoda zwolnienia – w tym przypadku zagraniczne dochody będą wyłączone spod opodatkowania krajowego (niemieckiego);
metoda zaliczenia – w tym przypadku, dochody będą opodatkowane co prawda w obu państwach, ale państwo miejsca zamieszkania zaliczy na poczet swojego podatku podatek już pobrany, czyli pomniejszy swoje należności podatkowe o pobraną kwotę.

Zgodnie z § 1 ust. 1 zd. 1 niemieckiej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (niem. Einkommensteuergesetz, dalej: EStG) osoba fizyczna podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Niemczech, jeśli ma tu miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu.

A czym jest to miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu? O tym przeczytają Państwo w naszym kolejnym artykule.

Autor:
Agnieszka Bonikowska
Konsultant

Nadzór merytoryczny:
Anna Michalak
doradca podatkowy
nr wpisu 12380